Wat is ADHD?
- Anouk Vermolen
- 16 feb
- 4 minuten om te lezen
Bijgewerkt op: 13 mrt
ADHD is een afkorting die staat voor voor Attention Deficit Hyperactivity Disorder. Het is een vaak erfelijke aandoening, waarbij er minder neurotransmitters worden aangemaakt. Dit zijn de stoffen die de boodschappen doorgeven aan de hersenen en een te kort kan zorgen voor aandachtproblemen, impulsiviteit en hyperactiviteit. ADHD kan impact hebben op je functioneren in verschillende levensgebieden, zoals school, werk, relaties, middelengebruik en het huishouden.
Mensen met ADHD worden onderverdeeld in drie typen:
Het overwegend onoplettende type. Dit is degene die vaak lijkt te dagdromen.
Het overwegend hyperactieve/impulsieve type. Dit is vaak degene die vroeg wordt gediagnosticeerd.
Het gecombineerde type.
Karakteristieken van ADHD
De drie karakteristieken van ADHD zijn: aandachtsproblemen, impulsiviteit en hyperactiviteit en hoe deze tot uiting komen kan verschillen per persoon. Hieronder zie je een aantal voorbeelden hoe deze karakteristieken zich kunnen manifesteren.
Aandachtproblemen
Snel afgeleid zijn
Moeite met het afmaken van dingen
Overgaan van de ene op de andere activiteit
Geen overzicht hebben over hoofd- en bijzaken
Slecht kunnen plannen, organiseren en kiezen
Slechts kort kunnen lezen (of juist heel lang in de hyperfocus)
Alleen concentratie op kunnen brengen als het onderwerp erg interessant is
Moeite met luisteren, en door laten dringen van informatie
Moeite met het invullen van formulieren, instructies begrijpen en onthouden
Vergeetachtig zijn
Vaak dingen kwijt zijn
Chaotisch zijn
Impulsiviteit
Woede uitbarstingen
Impulsaankopen
Dingen er uitflappen: zeggen wat je denkt
Anderen in de rede vallen
Ongeduldig zijn
Verslavingsgevoelig
Eetbuien
Impulsief relaties en banen aangaan of verbreken
Snel verliefd
Snel ja zeggen, daarna pas nadenken over de gevolgen
Hyperactiviteit
Moeite met stilzitten
Altijd bezig moeten zijn
Een gevoel van innerlijke rusteloosheid
Niet te stoppen gedachtestroom
Friemelen
Slecht kunnen ontspannen
Snel praten
Fanatiek sporten
Van de hak op de tak springen in gesprek
Gedachten die sneller gaan dan je pratend bij kunt houden
Functioneren met ADHD
Als je jezelf herkent in veel van de bovenstaande situaties, heeft dit waarschijnlijk invloed op je functioneren. ADHD wordt niet altijd als onderliggende oorzaak erkend, waardoor anderen je gedrag anders interpreteren. Mogelijk heb je vaker te horen gekregen dat:
Je gewoon harder je best moet doen
Je je wél kunt concentreren als iets interessant is
Je het kunt als het écht moet
Je jezelf beter moet beheersen
Je zonder drank beter zou functioneren
Je gewoon een beetje druk bent
Een weekje rust alles zou oplossen
ADHD kan op verschillende levensgebieden impact hebben, zoals studie, werk, relaties, middelengebruik en het huishouden. Iedereen ervaart ADHD op een unieke manier.
ADHD en school
Jongeren met ADHD lijken vaak onder verwachting te presteren. Een kenmerkend patroon is dat schoolprestaties geleidelijk achteruitgaan. Je start op een bepaald niveau, maar na één of meerdere keren blijven zitten stroom je af naar een lager niveau. Wanneer leren echt niet lukt, kan vroegtijdig schoolverlaten zonder diploma de enige optie lijken.
Daarnaast spijbelen jongeren met ADHD vaker en hebben ze meer conflicten in de klas. Heftige puberteit en impulsiviteit kunnen herkenbaar zijn, wat invloed heeft op zowel school als werk. Toch kan een duidelijke structuur en goede begeleiding op school juist een positief effect hebben. Wanneer je verder gaat studeren, werken of zelfstandig gaat wonen, valt die structuur vaak weg. Dit maakt het lastiger om overzicht te houden over studie, werk, huishouden en financiën, wat kan leiden tot een verlies van motivatie.
ADHD en werk
Waarschijnlijk is het herkenbaar dat op tijd komen op je werk moeilijk voor je is. Taken of afspraken vergeten gebeurt je met regelmaat en je bureau is vaak een chaos, net als je agenda. Deadlines halen en plannen gaat niet vanzelf en dat maakt het op het werk zeer uitdagend.
Door je impulsiviteit reageren mensen met ADHD bovendien vaak te snel of te direct en is het omgaan met kritiek erg moeilijk. Wanneer je verder wil doorgroeien in je functies en het bouwen van je carrière, komen er bijna altijd meer organisatorische taken bij, zoals het stellen en halen van langetermijndoelen. Als je last hebt van concentratieproblemen en impulsiviteit zijn dat zeer uitdagende taken.
ADHD en relaties
Wanneer je veel vergeet, erg chaotisch bent en impulsief reageert, heeft dat ook effect op je relaties. Partners laten vaak weten dat het lijkt alsof ze er nog een kind bij hebben.
Als je partner alle taken waarbij planning en organisatie vereist is op zich moet pakken, vraagt dat veel van je partner. Je vergeetachtigheid en onoplettendheid wordt door anderen vaak ervaren als onattent of, erger nog, als onbetrouwbaar.
ADHD en middelengebruik
Middelengebruik, zoals roken, cafeïne, alcohol, soft- en harddrugs, komt meer dan gemiddeld voor bij mensen met ADHD. Deze middelen lijken je tijdelijk te kalmeren of je concentratie te verbeteren. Maar het langdurig gebruiken van te veel (stimulerende) middelen, zorgt juist voor meer onrust, chaos en vergeetachtigheid en slechter slapen. Middelengebruik kan ook leiden tot somberheid en uiteraard verslaving.
ADHD en huishouden
Anders dan op het werk of op school moet je huishoudelijke taken zelf plannen, regelen en uitvoeren, daarbij moet je ook nog rekening houden met de andere gezinsleden. Daarvoor heb je vaardigheden nodig die bij mensen met ADHD niet sterk zijn zoals; overzicht houden, zelf met iets beginnen en zelf de tijd in de gaten houden. Waarschijnlijk herken je dat de vrijheid die je hierin hebt, je niet helpt met het uitvoeren van de huishoudelijke taken. Het kan zijn dat je juist hierdoor oververmoeid of overspannen raakt.
ADHD en zelfbeeld
Als volwassene met ADHD herken je waarschijnlijk dat je leven tegenslagen kent op verschillende terreinen. Je zelfvertrouwen heeft hierdoor hoogstwaarschijnlijk deuken opgelopen. Je bent gevoeliger geworden voor kritiek en voelt je snel onterecht schuldig. Dit kan leiden tot een vicieuze cirkel of neerwaartse spiraal.
Zelf ben ik ook tegen bovenstaande dingen aangelopen. Lees hier mijn verhaal!
Comments