Wat organisaties kunnen leren van het Ubongo-model over neurodivergent talent beter begeleiden

Veel organisaties willen meer doen met inclusie, maar lopen vast op effectieve ondersteuningen om neurodivergent talent beter te begeleiden, begrijpen en benutten.

Het onderzoek The Neurodiversity Internship Program at Ubongo Learning, Tanzania beschrijft een aanpak die veel verder gaat dan “aanpassingen regelen”.

Het laat zien hoe organisaties neurodivergente jongeren kunnen begeleiden met mentorschap, duidelijke verwachtingen, oprechte aandacht en een neuro-inclusieve cultuur. Het programma geeft waardevolle lessen voor teams, managers en organisaties die het potentieel van hun mensen beter willen benutten.

Onderstaand vind je vijf inzichten die direct toepasbaar zijn en ook buiten de context van stages of jongeren inzetbaar zijn, en relevant voor organisaties die neurodiversiteit op de werkvloer strategisch willen versterken.

1. Een inclusieve werkplek draait niet om aanpassingen, maar om duidelijke context

In het Ubongo-programma bleek keer op keer dat deelnemers vooral vastlopen door onheldere verwachtingen en inconsistente routines, maar niet door hun neurodivergentie. Wanneer structuur en voorspelbaarheid worden geboden, stijgen prestaties, motivatie en zelfvertrouwen.

Lessen voor organisaties:

• Maak verwachtingen concreet, niet impliciet.

• Geef visuele, compacte instructies.

• Check wekelijks of prioriteiten duidelijk zijn.

In de wereld van ANTRE zien we hetzelfde: de context bepaalt succes, niet de diagnose.

2. Executieve functies als basis van productiviteit

Het Ubongo-onderzoek laat zien dat ondersteuning bij taakstart, planning en taakwisseling de grootste impact heeft op succes in een inclusieve stage. Deze executieve functies zijn voor veel mensen met ADHD of autistische kenmerken precies de gebieden waar dagelijkse frictie ontstaat.

Lessen voor organisaties:

• Werk met vaste weekritmes en voorspelbare touchpoints.

• Gebruik korte, overzichtelijke stappenplannen.

• Laat leidinggevenden expliciet maken wat urgent is en wat niet.

  
  

Dit is geen “extra maatwerk”, maar slim leiderschap dat iedereen helpt, inclusief neurotypische collega’s.

3. Mentorschap inzetten om neurodivergent talent beter te begeleiden

Persoonlijke begeleiding maakt het verschil: iemand die meedenkt, vragen stelt en ondersteunt bij het navigeren van werksituaties. Mentorschap bleek belangrijker dan elke tool of aanpassing.

Lessen voor organisaties:

• Wijs een mentor of buddy toe bij onboarding.

• Plan vaste check-ins, ongeacht of er problemen zijn.

• Creëer een veilige plek waar vragen gesteld mogen worden.

Een neuro-inclusieve werkplaats ontstaat niet door beleid, maar door relatie.

4. Cultuurverandering gebeurt niet via beleid, maar via dagelijkse interacties

Een van de meest opvallende bevindingen: medewerkers ontwikkelden méér begrip door samenwerking en gesprek, niet door losse trainingen, maar door het een cultuur van openheid, minder aannames en meer nieuwsgierigheid.

De filosofieën Ubuntu en UTU — gebaseerd op menselijkheid en onderlinge verbondenheid — versterkten dit effect.

Lessen voor organisaties:

• Normaliseer verschillen in energie, communicatie en prikkelprofiel.

• Moedig transparantie en directe communicatie aan.

• Geef teams taal om neurodiversiteit op de werkvloer bespreekbaar te maken.

Cultuur ontstaat in micro-momenten, niet in beleidsteksten.

5. Zonder monitoring geen duurzame inclusie

In het onderzoek werd het volgende bijgehouden

• tevredenheid

• prestaties

• cultuurveranderingen

• werkprocessen

• effectiviteit van mentorschap

  
  

Dit maakte het mogelijk om stap voor stap te verbeteren en patronen te herkennen.

Lessen voor organisaties:

• Vraag elk kwartaal: Wat werkt? Wat kost energie? Wat moeten we aanpassen?

• Gebruik anonieme feedback voor openheid.

• Documenteer wat goed werkt, zodat neuro-inclusie niet persoonsafhankelijk blijft.

  
  

Inclusie zonder evaluatie blijft vrijblijvende intentie.

Hoe vertaal je dit naar jouw organisatie?

De inzichten uit het Ubongo-model sluiten goed aan bij de uitdagingen die organisaties in Nederland ervaren. Hoewel de context anders is, zijn de principes hetzelfde:

• Heldere rolverwachtingen → minder misinterpretatie

• Mentorschap → hogere retentie

• Neuro-inclusieve cultuur → minder verzuim

• Monitoring → duurzame verandering

  
  

ANTRE helpt organisaties om deze principes te vertalen naar hun eigen praktijk. Dit doen we via trainingen, leiderschapstrajecten, beleidsadvies en de ontwikkeling van neuro-inclusieve werkprocessen.

Een organisatie bouwen waarin neurodiversiteit wordt begrepen en benut

Het Ubongo-programma bewijst dat neuro-inclusie niet complex hoeft te zijn. Met de juiste aandacht, structuur en begeleiding ontstaat een werkcultuur waarin talent niet alleen zichtbaar wordt, maar ook wordt begrepen en benut.

Wil je jouw organisatie verder helpen in neuro-inclusief leiderschap of beleid? Neem contact met ons op via team@antrestudio.nl