Hoe werkt een ADHD brein?

Heb je ooit het gevoel dat je brein altijd AAN staat? Een constante stroom van ongeorganiseerde gedachten en prikkels? Voor mensen met ADHD is dit een dagelijkse realiteit. De reden hiervoor is de werking van ons brein en het verschil in informatieverwerking met andere breinen.

Waar anderen prikkels makkelijker kunnen filteren, komen bij ons álle prikkels binnen. Ongefilterd en tegelijk. Dit leidt tot de drie hoofdsymptomen van ADHD: concentratieproblemen, hyperactiviteit en impulsiviteit

In deze blog leg ik uit hoe informatieverwerking werkt bij mensen zonder ADHD en hoe dit proces anders verloopt bij mensen met ADHD.

Informatieverwerking bij mensen zonder ADHD

Om het brein van iemand met ADHD te begrijpen, moeten we eerst kijken naar het brein van iemand zonder ADHD. Dit werkt als volgt:

1. Filteren: externe prikkels worden via de zintuigen opgevangen en doorgegeven aan de hersenen.

   Dopamine, een stofje in onze hersenen, zorgt ervoor dat de prikkels worden geselecteerd, geblokkeerd en gedempt. Hierdoor blijven alleen de relevante prikkels over en kun je focussen op wat belangrijk is.

1. Geheugen: De geselecteerde prikkels worden gekoppeld aan relevante informatie in het langetermijngeheugen en komen vervolgens in het werkgeheugen terecht.

   
   

2. Plannen maken: Op basis van deze informatie wordt een plan gemaakt. Hoe ga je reageren? Wat is de juiste vervolgstap?

   
   

3. Uitvoering en terugkoppeling: Het plan wordt uitgevoerd en geëvalueerd. Was dit een handige reactie? Zo niet, dan wordt deze ervaring opgeslagen in het langetermijngeheugen, zodat je in de toekomst een betere keuze kunt maken.

   
   

Dankzij dit gestroomlijnde proces kan aandacht goed worden gereguleerd en kan je leren van eerdere ervaringen.

Informatieverwerking met ADHD: hoe werkt een adhd brein?

Bij iemand met ADHD ziet dit proces er heel anders uit. Dit komt doordat het filter niet optimaal werkt door een tekort aan dopamine.

Het gevolg? Prikkels worden onvoldoende geblokkeerd of gedempt, waardoor er een constante stroom aan prikkels binnenkomt. Dit leidt tot:

1. Overprikkeling: Het brein wordt overspoeld door irrelevante prikkels. Dingen die je ziet, hoort, denkt, ruikt, proeft of voelt. Alle prikkels blijven continue binnenkomen. Dit zorgt voor concentratieproblemen, omdat het lastig om je aandacht vast te houden bij wat écht belangrijk is met al die prikkels en geen goed werkend filter.

   
   

2. Hyperactiviteit in het geheugen: Niet alleen relevante, maar ook onbelangrijke prikkels worden opgehaald uit het geheugen. Dit veroorzaakt onrust in het hoofd en een continue informatiestroom. Het gevoel dat je brein constant in overdrive staat.

   
   

3. Uitdagingen in plannen en actie ondernemen: De overvloed aan informatie zorgt ervoor dat het lastig is om een helder plan te maken. Mensen met ADHD reageren soms impulsief zonder eerst na te denken, of raken juist verlamd omdat ze niet kunnen kiezen tussen de vele opties die ze bedenken.

   
   

4. Geen effectieve terugkoppeling: Doordat de aandacht snel verspringt, is er vaak geen tijd om te reflecteren op eerdere acties. Hierdoor kan het leren van ervaringen moeizamer verlopen, wat leidt tot het herhalen van dezelfde fouten.

   
   

Het gevolg? Constante mentale druk, moeite met concentreren en een verhoogde kans op frustratie en uitstelgedrag.

Voorbeeld

Stel je voor: je zit aan je bureau te werken, maar je hoort een bericht op je telefoon, muziek in de verte, ziet een vrouw met gave cowboy boots en ruikt verse koffie. Ondertussen kriebelt je trui en popt er een mail op je scherm. Normaal gesproken zou je brein de meeste prikkels filteren, maar bij ADHD komen ze allemaal even sterk binnen, waardoor focus lastig is. Terwijl je een mail typt, schieten gedachten door je hoofd: is dat bericht belangrijk? Moet die mail direct opgepakt worden? Heb je eigenlijk nieuwe schoenen nodig? Je hoofd voelt vol en het kost moeite om je aandacht erbij te houden.

Je wilt een plan maken, maar impulsiviteit en verlamming spelen op. Je begint de mail snel te beantwoorden zonder goed te lezen, waardoor je later fouten ontdekt. Of je raakt verlamd door keuzestress en belandt al scrollend op een webshop terwijl je koffie haalt. Uiteindelijk heb je je werk gedaan, maar ben je de belangrijke mail van je leidinggevende vergeten. De volgende dag zou je hiervan kunnen leren, maar je brein is alweer met iets anders bezig. Hierdoor blijf je dezelfde fouten maken en voelt het alsof je in cirkels ronddraait.

Hoe zorg je als ADHD-er dat je informatie beter wordt verwerkt?

Als je ADHD hebt, betekent dit niet dat je vastzit aan chaos. Er zijn manieren om je brein beter te ondersteunen:

• Externe structuur gebruiken: Maak gebruik van to-dolijsten, tijdsblokken en herinneringen om focus aan te brengen.

  
  

• Prikkels verminderen: Werk in een rustige omgeving, gebruik een koptelefoon met ruisonderdrukking of zet achtergrondmuziek op om storende geluiden te maskeren.

  
  

• Mindfulness en beweging: Yoga, meditatie en sporten helpen om overprikkeling te verminderen en het werkgeheugen te ondersteunen.

  
  

• Strategieën voor impulscontrole: Neem een pauze voordat je reageert en oefen met het stellen van prioriteiten. Dit helpt om bewuster te handelen in plaats van impulsief.

  
  

Verbinding met anderen

Herken jij jezelf hierin? ADHD kan een uitdaging zijn, maar door inzichten te delen en tips uit te wisselen, kun je beter leren omgaan met hoe jouw brein werkt.

ANTRE organiseert een Moment van Verbinding voor vrouwen met ADHD. Hier kun je ervaringen delen en leren van anderen die hetzelfde meemaken. Klik op de invite hiernaast en meld je aan!