Oordelen en onbegrip over ADHD

Heb jij ADHD? Dan zul je vast weleens te maken hebben gehad met oordelen vanuit je omgeving. Opmerkingen die voortkomen uit onbegrip, maar toch heel kwetsend kunnen zijn. Je hebt het vast weleeens gehoord van familie, collega’s of zelfs vrienden. Ondanks de groeiende kennis over ADHD, blijft onbegrip bestaan. Waar komt dat toch vandaan, hoe ga je ermee om en hoe kan je er het beste op reageren?

1. Waarom zijn er zoveel oordelen en onbegrip over ADHD?

2. Hoe kan je het beste omgaan met onbegrip over ADHD?

3. Hoe reageer je op opmerkingen over ADHD?

1. Waarom is zijn er zoveel oordelen en onbegrip over ADHD?

Hoewel ADHD tegenwoordig steeds vaker besproken wordt, is er nog altijd veel onbegrip en oordeel vanuit de omgeving — zeker als het gaat om vrouwen. Hoe kan dat?

Dat onbegrip ontstaat door een combinatie van maatschappelijke opvattingen, wetenschappelijke achterstanden en een gebrek aan kennis over hoe ADHD zich bij vrouwen uit. ADHD wordt vaak nog gezien als ‘druk gedrag’, terwijl de realiteit veel complexer is. De symptomen van vrouwen worden zelden herkend als iets neurologisch, maar eerder afgedaan als karaktereigenschappen, gevoeligheid of ‘gewoon iets wat iedereen wel eens heeft’.

Om er beter mee om te kunnen gaan — en om eerlijk te kunnen zeggen: dit ligt níet alleen aan jou — is het belangrijk te begrijpen waar het vandaan komt. Hieronder lees je vijf veelvoorkomende opmerkingen, en wat er echt achter schuilgaat:

1. "Maar dat heeft toch iedereen weleens?"

2. “Je moet gewoon even beginnen”

3. “Maar jij hebt volgens mij helemaal geen ADHD”

4. “ADHD is gewoon een trend”

5. “Ik had nooit gedacht dat jíj ADHD hebt”

1. “Maar dat heeft toch iedereen weleens?”

Een veelvoorkomende reden voor onbegrip is dat ADHD-symptomen verward worden met dingen die ‘iedereen weleens heeft’. Een rommelige keuken, iets vergeten, moeite met focussen – dat herkennen we allemaal wel eens. Maar bij ADHD gaat het niet om af en toe, het gaat om élke dag. Chronisch. Structureel. En het raakt je hele functioneren.Toch hoor je vaak:

“Ik vergeet ook weleens wat, dat is toch menselijk?”

Of

“Iedereen is wel eens druk of chaotisch.”

Het probleem is: dit soort opmerkingen komen uit een goedbedoelde poging tot relativeren, maar ze ontkennen hoe zwaar het écht is. En het vervelende is — omdat veel vrouwen zélf ook niet doorhebben dat hun struggles iets neurologisch zijn, blijven ze vastzitten in zelftwijfel. Het helpt dus als we durven uitleggen waarom het bij ons anders werkt, maar laten we ook duidelijk zijn: het is niet jouw taak om alles te verklaren. Anderen mogen ook moeite doen om verder te kijken dan hun eigen referentiekader.

2. “Je moet gewoon even beginnen”

Veel mensen begrijpen nog steeds niet dat ADHD in de basis een neurologische aandoening is. Geen karakterfout, geen gebrek aan motivatie. Het brein van iemand met ADHD werkt écht anders – bijvoorbeeld door een tekort aan dopamine, waardoor focus, motivatie en regulatie van emoties veel moeilijker zijn. Als je dat niet weet, zie je alleen het gedrag. En dan krijg je opmerkingen als:

“Je moet gewoon even beginnen, dan kom je er wel in.”

Of:

“Misschien wil je het gewoon niet genoeg?”

Maar dit soort oordelen zijn pijnlijk én misplaatst. Iemand met ADHD wil vaak dolgraag. Alleen het opstarten, structureren en volhouden lukt neurobiologisch gewoon niet altijd — zonder hulp, strategieën of aanpassingen. We kunnen de ander helpen door dit rustig uit te leggen, maar ook hier geldt: het is óók aan de ander om zich te verdiepen. Begrip begint bij willen begrijpen.

3. “Maar jij hebt volgens mij helemaal geen ADHD”

Iedereen kent wel ‘iemand met ADHD’. Vaak iemand druk, extravert, chaotisch. Maar ADHD is geen vast profiel. Het is een spectrum, en het uit zich bij iedereen anders — zeker bij vrouwen. Veel vrouwen zijn juist heel rustig, introvert of extreem geordend, omdat ze geleerd hebben hun chaos vanbinnen te compenseren met controle aan de buitenkant. ADHD heeft geen universeel gezicht. Het uit zich bij iedereen anders – en juist dat zorgt voor veel verwarring. ADHD is een spectrum. Het gedrag dat je ziet, zegt weinig over de interne beleving.

“Maar jij bent helemaal niet zo druk?”

Of:

“Ik ken iemand met ADHD, die is echt heel anders.”

We hoeven dus niet te ‘bewijzen’ dat we ADHD hebben door aan een stereotype te voldoen. Juist veel vrouwen raken uitgeput omdat ze hun ADHD jarenlang gemaskeerd hebben met overpresteren en perfectionisme. Als we uitleggen dat ADHD bij vrouwen vaak stiller, emotioneler of chaotischer vanbinnen is, opent dat soms wel een deur. Maar uiteindelijk is het ook de taak van de omgeving om te stoppen met vergelijken en te beginnen met luisteren.

4. “ADHD is gewoon een trend”

ADHD is de afgelopen jaren veel zichtbaarder geworden – mede door TikTok, Instagram en podcasts. Dat is positief, want het zorgt voor herkenning. Maar het leidt óók tot scepsis. Mensen denken dat ADHD ‘een hype’ is, of dat het tegenwoordig ‘te makkelijk’ gediagnosticeerd wordt. Daardoor krijgen ook vrouwen met een officiële diagnose minder serieus genomen.

“Tegenwoordig heeft iedereen ADHD.”

Of:

“Je hebt gewoon te veel TikToks gekeken.”

Dat is frustrerend, want vaak heeft het jaren geduurd voordat je jezelf eindelijk serieus durfde te nemen. En dan krijg je dit. We kunnen uitleggen dat herkenning via sociale media juist vaak de eerste stap is naar onderzoek en begeleiding — geen eindstation. Maar ook hier geldt: het is niet jouw taak om je diagnose te verdedigen. Mensen mogen zichzelf best de vraag stellen waarom ze zo snel twijfelen aan iets wat ze niet kennen.

5. “Ik had nooit gedacht dat jíj ADHD hebt”

Bij vrouwen wordt ADHD vaker over het hoofd gezien – door zorgverleners, door de omgeving, en ook door henzelf. Dat komt doordat het zich anders uit dan bij mannen: minder druk gedrag, meer interne onrust. En omdat vrouwen vaak leren zich aan te passen en ‘hun best te doen’, raken ze overprikkeld, overbelast en uitgeput – maar blijft de échte oorzaak onbenoemd.

“Jij redt je toch prima?”

Of:

“Je bent juist zo gestructureerd.”

Maar vaak zit daaronder een wereld van moeite, stress en maskergedrag. We leren al vroeg om niet te veel ruimte in te nemen, dus houden we het voor ons. En daardoor blijft het onzichtbaar. Als we meer openheid creëren én vaker onder elkaar kunnen delen wat we écht meemaken, ontstaat er ruimte voor erkenning. Maar ook hier geldt: het is niet onze verantwoordelijkheid om onzichtbaar lijden zichtbaar te maken. De omgeving mag ook leren kijken met meer aandacht, zonder dat we eerst moeten instorten.

2. Hoe kan je het beste omgaan met onbegrip over ADHD?

Onbegrip doet pijn. Zeker als het komt van mensen die dichtbij je staan. Als vrouw met ADHD weet je hoe kwetsbaar het kan voelen om jezelf serieus te nemen — laat staan als anderen dat niet doen. Daarom is het belangrijk dat je leert omgaan met oordelen, twijfels en onwetendheid zónder dat het jouw zelfvertrouwen of energie ondermijnt.

Dus hoe ga je daarmee om? Hoe voorkom je dat het je raakt, of je uit het veld slaat? En hoe reageer je zó, dat je jezelf serieus neemt, zonder steeds in de uitlegmodus te hoeven schieten? Dit zijn vijf manieren om sterker te staan in het contact met je omgeving:

1. Ken je brein, ken je verhaal

2. Bouw aan een stevig zelfbeeld

3. Schat je gesprekspartner in en bescherm je energie

4. Vertel vanuit jouw ervaring – dat is je sterkste argument

5. Zoek mensen die je wél begrijpen

1. Ken je brein, ken je verhaal

Zodra je begrijpt hoe jouw brein werkt, sta je steviger. Je weet waar je struggles vandaan komen, je herkent patronen, en je kunt uitleggen waarom iets bij jou anders loopt. Kennis geeft taal. En taal geeft kracht.

ADHD is geen excuus, maar een verklaring. Als je weet dat jouw prefrontale cortex anders functioneert, of dat jouw dopaminesysteem invloed heeft op motivatie, dan voel je: het ligt niet aan mijn karakter, maar aan mijn neurologie. Die kennis zorgt ervoor dat je niet elke keer hoeft te twijfelen aan jezelf zodra iemand zijn wenkbrauwen optrekt.

Verdiep je in boeken, podcasts, video’s, ervaringsverhalen. Schrijf op hoe ADHD zich bij jóu uit. En oefen met woorden geven aan jouw ervaring — zodat je altijd een stap voorloopt op wie nooit de moeite heeft genomen zich echt in te lezen.

2. Bouw aan een stevig zelfbeeld

ADHD-symptomen kunnen je zelfvertrouwen aantasten. Zeker als je jarenlang bent afgerekend op ‘te druk’, ‘te chaotisch’, ‘niet goed genoeg’. Maar jouw brein is ook bijzonder. Je denkt associatief, voelt intens, hebt een sterk rechtvaardigheidsgevoel, ziet verbanden die anderen niet zien. Dat is niet zwak — dat is waardevol.

Bouw actief aan een beeld van jezelf waarin ADHD niet alleen staat voor worsteling, maar ook voor creativiteit, veerkracht en anders denken. En wanneer iemand iets zegt dat pijn doet, herinner jezelf dan aan dit perspectief:

“Jij hebt echt geen idee hoe vet het eigenlijk is om mijn brein te hebben.”

Niet om het mooier te maken dan het is. Wel om het eerlijker te maken dan de eenzijdige blik van buitenaf.

3. Schat je gesprekspartner in en bescherm je energie

Soms wil iemand echt luisteren. Soms niet. En dat voel je meestal snel genoeg. Test het desnoods met een korte reactie of uitleg, en kijk hoe iemand reageert. Krijg je meteen een nieuwe dooddoener terug? Dan weet je: hier hoef ik geen energie in te steken.

Je hóeft niet elke discussie aan te gaan. Je hóeft niet iedereen te overtuigen. Jouw energie is kostbaar — bewaar haar voor wie open staat voor een écht gesprek.

Dit is geen opgeven. Dit is zelfzorg.

4. Vertel vanuit jouw ervaring – dat is je sterkste argument

Jij kent jouw ADHD het best. Je hoeft niet altijd uit te leggen wat het is. Soms is het genoeg om te vertellen hoe het voelt. Jouw ervaring is niet te ontkennen, niet te ondermijnen, niet te weerleggen. Daar ligt je kracht.

Het is ook veel lichter dan ‘de wetenschappelijke uitleg’. Je hoeft niet met cijfers te komen, of het DSM-handboek te citeren. Gewoon: dit is hoe het bij mij werkt. Dát is de meest zuivere vorm van uitleg. En vaak de meest verbindende.

5. Zoek mensen die je wél begrijpen

De grootste opluchting? Wanneer je een vrouw ontmoet die zegt: “Oh ja, dat heb ik ook.” Herkenning is helend. Want je hoeft niets uit te leggen. Je hoeft je niet groot te houden. Je hoeft alleen maar even te zijn.

Verzamel mensen om je heen bij wie je je niet hoeft te verdedigen. Dat kan een vriendin zijn, een therapeut, een online community, of iemand die je net ontmoet en direct begrijpt wat je bedoelt. Dáár laad je op. Dáár vind je bevestiging die je misschien jarenlang hebt gemist.

💛 Wil je dat live ervaren? Op 21 juni organiseren we het Moment van verbinding voor vrouwen met ADHD.

3. Hoe reageer je op onbegrip over ADHD?

Oordelen en onbegrip komen vaak onverwacht. Iemand bedoelt het misschien niet verkeerd, maar de impact is er wél. Wat zeg je terug? Hoe houd je het luchtig, of juist krachtig? Hier zijn voorbeelden die je kunt gebruiken, aanpassen of oefenen — zodat je niet met een mond vol tanden blijft staan.

“Maar dat heeft toch iedereen weleens?”

Deze opmerking komt vaak voort uit verwarring: mensen herkennen symptomen van ADHD bij zichzelf, en trekken dan (onterecht) de conclusie dat het dus geen echte stoornis is.

Reactie 1 – informatief: “Klopt, iedereen is weleens chaotisch of vergeet iets. Maar bij ADHD is het structureel en op meerdere gebieden in het dagelijks leven aanwezig. Het is geen moment, het is een patroon dat continu invloed heeft op je functioneren.”

Reactie 2 – beeldend: “Het is alsof je zegt: ‘Iedereen is wel eens verdrietig, dus depressie bestaat niet.’ Symptomen kunnen op elkaar lijken, maar dat maakt het niet hetzelfde.”

“Je moet gewoon even beginnen”

Deze uitspraak kan heel pijnlijk zijn, omdat het een diepe frustratie raakt: het wíllen, maar het niet kunnen. En dat wordt vaak niet begrepen.

Reactie 1 – neurologisch: “Dat is precies het probleem bij ADHD. Mijn brein maakt minder dopamine aan, waardoor starten enorm veel moeite kost. Het is geen kwestie van ‘gewoon doen’, het is een kwestie van: ik heb andere strategieën nodig.”

Reactie 2 – persoonlijk: “Geloof me, als het zó simpel was, had ik het allang gedaan. Voor mij voelt starten soms als een berg beklimmen zonder schoenen. Ik wil wel, maar m’n hoofd doet niet mee.”

“Maar jij hebt volgens mij helemaal geen ADHD”

Mensen verwachten vaak bepaald gedrag bij ADHD. Als jij daar niet in past, geloven ze je diagnose soms niet. Dat raakt, zeker als je al lang hebt gemaskeerd of gecompenseerd.

Reactie 1 – spectrumuitleg: “ADHD is een spectrum en uit zich bij iedereen anders. Bij vrouwen vaak juist intern: piekeren, onrust, overprikkeling. Het ziet er bij mij misschien anders uit dan je verwacht, maar het is er wel degelijk.”

Reactie 2 – eerlijk en direct: “Dat hoor ik vaker. En precies daarom duurde het zo lang voordat ik wist wat er met me aan de hand was.”

“ADHD is gewoon een trend”

Deze opmerking kan je het gevoel geven dat je jezelf moet verdedigen of dat je diagnose minder waard is. Terwijl de zichtbaarheid juist hoop en herkenning brengt.

Reactie 1 – nuchter en helder: “Dat mensen er nu meer over praten betekent niet dat het nieuw is. Het betekent dat we eindelijk beter weten hoe het werkt, en dat is winst.”

Reactie 2 – persoonlijk: “Voor mij is het geen trend, maar een verklaring. Het gaf me eindelijk inzicht in mezelf na jaren van worstelen.”

“Ik had nooit gedacht dat jíj ADHD hebt”

Deze uitspraak klinkt soms als een compliment, maar voelt vaak als ontkenning. Zeker als je jarenlang hebt gemaskeerd of overgecompenseerd.

Reactie 1 – inzichtgevend: “Dat snap ik. Ik heb ook geleerd om het goed te verbergen. Maar het kost me veel energie, en daarom ben ik er nu open over.”

Reactie 2 – met een knipoog, maar krachtig: “Dank je, dat zegt vooral iets over hoe hard ik mijn best heb gedaan om ‘normaal’ te lijken.”

Kies je woorden. Kies je moment. Kies voor jezelf. Soms wil je uitleggen. Soms niet. Soms vol overtuiging. Soms met een grap. Alles is oké — zolang het jou goed voelt.

Je hoeft niet elke opmerking te pareren, maar je mág wel voor jezelf spreken. En als je niets zegt, weet dan: het ligt niet aan jou. Het ligt aan het feit dat de wereld nog veel te leren heeft.

Wil jij in contact komen met vrouwen die jou wel echt begrijpen? Vrouwen die hetzelfde meemaken? Sluit dan aan bij ons moment van verbinding voor vrouwen met ADHD.